Sách "Câu lạc bộ 5 Giờ Sáng"

Sách "Câu lạc bộ 5 Giờ Sáng" cho bác sĩ

CLB 5 Giờ Sáng

Trong guồng quay không ngừng của những ca mổ phiên, những đêm trực cấp cứu và áp lực phải đưa ra quyết định trong tích tắc, việc tìm kiếm một phương pháp để tối ưu hóa năng suất và duy trì sự minh mẫn là một hành trình không hồi kết. Cuốn sách “The 5 AM Club” của Robin Sharma không chỉ là một lý thuyết suông về việc dậy sớm, mà khi soi chiếu qua lăng kính của ngành phẫu thuật, nó mở ra những góc nhìn sâu sắc về kỷ luật, sự tập trung và mục đích tối thượng của nghề nghiệp.

Chương 1: Môi trường và những người xung quanh định hình năng suất

Cuốn sách mở đầu bằng câu chuyện về tầm ảnh hưởng của những người chúng ta tiếp xúc. Điều này cộng hưởng một cách mạnh mẽ với môi trường phòng mổ. Một ca phẫu thuật, dù là cắt một khối u phổi hay bắc một cầu nối động mạch phức tạp, không bao giờ là nỗ lực của một cá nhân. Nó là bản giao hưởng của cả một ê-kíp: từ người phụ mổ, chuyên viên gây mê, đến người y tá đưa dụng cụ.

Năng lượng và trình độ của tập thể này có thể quyết định thành bại của ca mổ. Một người đồng nghiệp tiêu cực, hay than vãn có thể làm giảm nhuệ khí của cả đội. Ngược lại, một ê-kíp đồng bộ, nơi mỗi người đều tập trung cao độ và hỗ trợ lẫn nhau, sẽ tạo ra một môi trường làm việc hiệu quả, giúp phẫu thuật viên chính có thể thực hiện những thao tác tinh vi nhất một cách tự tin. Việc chọn lọc và xây dựng một ê-kíp “tinh hoa” không phải là sự xa xỉ, đó là một yêu cầu bắt buộc để đảm bảo an toàn cho bệnh nhân.

Chương 2: Nguồn gốc của sự giàu có và viên mãn thật sự

Tác giả cho rằng sự viên mãn đến từ việc phụng sự một điều lớn lao hơn bản thân mình. Đây chính là kim chỉ nam của ngành y. Niềm hạnh phúc không nằm ở việc thực hiện thành công một kỹ thuật khó, mà là khi chứng kiến bệnh nhân hồi phục, một chi tưởng chừng phải đoạn bỏ được cứu sống nhờ tái thông mạch máu thành công, hay một người bệnh ung thư có thêm cơ hội sống.

Để đạt được điều đó, cuốn sách giới thiệu “Công thức 20/20/20” trong “Giờ Chiến Thắng” (Victory Hour) từ 5 đến 6 giờ sáng.

• 20 phút vận động (Move): chuẩn bị thể chất cho những ca mổ kéo dài hàng giờ.
• 20 phút suy ngẫm (Reflect): viết nhật ký, thiền định để giải tỏa căng thẳng sau một ca mổ thất bại hoặc để lên kế hoạch chiến lược cho một ca phẫu thuật động mạch chủ bụng phức tạp sắp tới.
• 20 phút phát triển (Grow): đọc tài liệu, nghiên cứu về kỹ thuật can thiệp nội mạch mới, xem video phẫu thuật để không ngừng nâng cao tay nghề.

Với lịch trực và các ca cấp cứu bất chợt, việc tuân thủ cứng nhắc khung giờ 5 giờ sáng có thể là không tưởng. Tuy nhiên, tư duy cốt lõi ở đây là: phải có một khoảng thời gian được bảo vệ tuyệt đối mỗi ngày dành cho việc phát triển bản thân, tách biệt khỏi sự hỗn loạn của bệnh viện.

Chương 3: Sự tỉ mỉ đến từng chi tiết là phẩm chất của người thành công

Phẫu thuật là nghệ thuật của sự tỉ mỉ. Một đường khâu lỏng lẻo tại miệng nối mạch máu có thể gây chảy máu hoặc huyết khối. Một thao tác bóc tách khối u phổi không cẩn thận có thể làm tổn thương các cấu trúc quan trọng. Cuốn sách nhấn mạnh rằng những người xuất chúng luôn đầu tư toàn bộ tâm sức vào công việc của họ, và điều này hoàn toàn đúng trong phẫu thuật.

Khái niệm Capitalization IQ (Chỉ số Vốn hóa Tiềm năng) được đề cập rất đáng suy ngẫm. Nó không phải là tài năng thiên bẩm, mà là khả năng khai phá tối đa tiềm năng thông qua nỗ lực không ngừng. Một phẫu thuật viên trẻ có thể không phải là người khéo tay nhất, nhưng nếu họ dành hàng giờ luyện tập khâu nối trên mô hình, xem lại video các ca mổ của mình để tìm lỗi sai, và luôn chuẩn bị kỹ lưỡng trước mỗi ca phẫu thuật, họ sẽ vượt qua những người chỉ dựa vào năng khiếu. Nỗ lực chăm chỉ sẽ chiến thắng tài năng thô.

Chương 4: Giải phóng bản thân khỏi những gánh nặng

Cuốn sách chỉ ra bốn bí mật của những người làm nên lịch sử, và chúng có thể được áp dụng trực tiếp vào việc rèn luyện của một phẫu thuật viên.

1. Thoát khỏi sự xao nhãng: trong phòng mổ, sự tập trung là tuyệt đối. Mọi suy nghĩ về cuộc sống cá nhân, các công việc hành chính đều phải được gác lại. Sự xao nhãng dù chỉ một giây có thể trả giá bằng sinh mạng bệnh nhân.
2. Thực hành làm chủ bản thân: điều này được chia thành bốn "đế chế nội tâm":
   • Mindset (Tư duy): xem một biến chứng trong mổ không phải là thất bại, mà là một thử thách cần giải quyết. Giữ một cái đầu lạnh khi đối mặt với tình huống mạch máu lớn bị vỡ.
   • Heartset (Cảm xúc): quản lý cảm xúc của mình trước nỗi đau của bệnh nhân và gia đình, nhưng không để nó làm tê liệt khả năng ra quyết định.
   • Healthset (Thể chất): sức bền để đứng mổ 6-8 tiếng, sức khỏe của cột sống, thị lực tinh tường. Thể chất là nền tảng cho sự minh mẫn.
   • Soulset (Tâm hồn): kết nối với mục đích sâu xa của nghề nghiệp, tìm thấy ý nghĩa trong việc cứu người để vượt qua những mệt mỏi và kiệt sức.
3. Day stacking (Tích lũy từng ngày): sự vĩ đại không đến sau một đêm. Nó là kết quả của việc cải thiện từng chút một mỗi ngày: cách cầm dao mổ tốt hơn một chút, cách đọc phim cắt lớp vi tính nhanh và chính xác hơn một chút, cách giao tiếp với bệnh nhân đồng cảm hơn một chút. Những cải tiến nhỏ này sẽ tạo nên một sự thay đổi lớn lao theo thời gian.

Chương 5: Rời bỏ vùng an toàn để khai phá tiềm năng

Sự nghiệp của một phẫu thuật viên là một chuỗi liên tục các bước ra khỏi vùng an toàn. Từ việc thực hiện ca mổ đầu tiên dưới sự giám sát, đến việc độc lập xử lý một ca vỡ phình động mạch chủ bụng lúc nửa đêm, và sau đó là việc tiên phong áp dụng một kỹ thuật mới như đặt stent graft nội mạch.

Vùng an toàn chính là sự trì trệ. Nếu một phẫu thuật viên chỉ muốn thực hiện những ca mổ quen thuộc, họ sẽ không bao giờ phát triển được. Thách thức bản thân với những ca bệnh khó, học hỏi những phương pháp điều trị mới chính là cách để bộ não và kỹ năng liên tục phát triển, từ đó mang lại kết quả điều trị tốt hơn cho bệnh nhân.

Chương 6: Thức dậy sớm thôi là chưa đủ

Chương này đi sâu hơn vào lý do khoa học của công thức 20/20/20.

• Vận động vào buổi sáng giúp giảm cortisol (hormone gây căng thẳng) và giải phóng BDNF (yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc từ não), giúp cải thiện sự tập trung và tinh thần sảng khoái trước khi bước vào một ngày làm việc căng thẳng.
• Suy ngẫm là khoảng lặng cần thiết để một phẫu thuật viên đối diện với những áp lực vô hình, những lo lắng về kết quả của bệnh nhân, hay sự thất vọng về một ca mổ không như ý. Nó giúp sắp xếp lại suy nghĩ và phục hồi cảm xúc.
• Học hỏi là yêu cầu sống còn. Y học thay đổi từng ngày. 20 phút mỗi sáng để cập nhật kiến thức mới có thể là sự khác biệt giữa việc áp dụng một phương pháp điều trị tiên tiến và việc mắc kẹt trong những lối mòn cũ.

Chương 7: Thiếu ngủ và ngủ quá nhiều đều làm xói mòn năng suất

Đây có lẽ là chương thách thức nhất đối với ngành y. Văn hóa làm việc quên mình, coi việc thiếu ngủ là một biểu hiện của sự cống hiến đã ăn sâu vào tiềm thức. Tuy nhiên, khoa học đã chứng minh điều ngược lại.

Thiếu ngủ làm suy giảm khả năng phán đoán, làm chậm thời gian phản xạ và ảnh hưởng đến sự khéo léo của đôi tay – tất cả đều là những yếu tố chí mạng trong phẫu thuật. Cuốn sách nhấn mạnh tầm quan trọng của giấc ngủ, đặc biệt là chất lượng giấc ngủ. Dù không thể luôn ngủ đủ 7 tiếng, việc tạo ra một môi trường ngủ tốt, tránh xa các thiết bị điện tử trước khi ngủ để tối ưu hóa thời gian nghỉ ngơi ít ỏi là vô cùng quan trọng. Một phẫu thuật viên được nghỉ ngơi đầy đủ sẽ an toàn hơn cho bệnh nhân.

Chương 8: Kết luận

Thành công không có đường tắt. Việc xây dựng thói quen dậy sớm và tuân thủ "Giờ Chiến Thắng" là một quá trình đòi hỏi sự kiên trì và kỷ luật, tương tự như quá trình rèn luyện để trở thành một phẫu thuật viên.

Cuốn sách đề xuất một kế hoạch 4 tuần để hình thành thói quen:

• Tuần 1: tập trung vào chu kỳ ngủ-thức. Ngủ lúc 10 giờ tối, dậy lúc 5 giờ sáng.
• Tuần 2: thêm công thức 20/20/20.
• Tuần 3: bảo vệ thói quen buổi tối. Không màn hình điện tử sau 8 giờ tối.
• Tuần 4: tinh chỉnh và cá nhân hóa cho phù hợp với cuộc sống.

"The 5 AM Club" không chỉ đơn thuần là một cuốn sách về quản lý thời gian. Đối với một phẫu thuật viên, nó là một lời nhắc nhở rằng để chăm sóc tốt nhất cho người khác, trước tiên phải biết cách chăm sóc và đầu tư vào chính bản thân mình – về cả thể chất, trí tuệ, cảm xúc và tâm hồn. Sự xuất sắc trong phòng mổ được xây dựng từ những kỷ luật nhỏ bé lúc bình minh.