32. Sách "Người Khổng Lồ Tí Hon" (Small Giants) - Bo Burlingham

Khám phá triết lý 'nhỏ nhưng vĩ đại' từ sách 'Small Giants'. Tìm hiểu cách các công ty chọn sự xuất sắc thay vì quy mô, và những bài học về văn hóa, c

Giới thiệu

Năm 1882, William Stewart Halsted, một trong những người sáng lập Bệnh viện Johns Hopkins, đã thực hiện một trong những ca cắt túi mật cấp cứu đầu tiên trên chính mẹ mình ngay trên bàn bếp lúc 2 giờ sáng. Ông đã tự mình chế tạo dụng cụ và thực hiện ca mổ dưới ánh đèn dầu. Hành động táo bạo, tập trung vào một vấn đề duy nhất với sự xuất sắc tuyệt đối, thay vì quy mô hay sự công nhận rộng rãi, đã cứu sống mẹ ông. Câu chuyện này, theo một cách nào đó, đã gói gọn tinh thần của "Người Khổng Lồ Tí Hon" của Bo Burlingham. Quyển sách không bàn về những tập đoàn khổng lồ thống trị thị trường, mà khám phá những công ty lựa chọn một con đường khác: con đường trở nên vĩ đại thay vì chỉ đơn thuần là to lớn. Họ tập trung vào chất lượng, văn hóa, và sự kết nối sâu sắc với cộng đồng, những nguyên tắc có giá trị sâu sắc trong môi trường y khoa, đặc biệt là trong lĩnh vực phẫu thuật chuyên sâu.

Sự lựa chọn không giới hạn

Sự khác biệt cốt lõi giữa các tập đoàn và những "người khổng lồ tí hon" nằm ở việc họ có thể tránh được kịch bản mở rộng quy mô ồ ạt và theo đuổi con đường kinh doanh độc đáo của riêng mình. Như Nelson Mandela đã nói: "Mọi thứ luôn có vẻ bất khả thi cho đến khi nó được hoàn thành". Tác giả đưa ra ví dụ về Fritz Maytag, chủ sở hữu của Nhà máy bia Anchor, người đã cứu công ty khỏi bờ vực phá sản bằng cách tập trung vào một sản phẩm duy nhất và xuất sắc. Khi thành công đến và mọi người đều muốn bia của ông, áp lực mở rộng trở nên khổng lồ. Tuy nhiên, Maytag nhận ra rằng việc mở rộng không phải là điều ông thực sự muốn; ông yêu quý nhà máy bia của mình đúng như nó vốn có. Tương tự, Gary Erikson, chủ một công ty sản xuất thanh năng lượng hữu cơ, cũng nhận ra việc "lên một tầm cao mới" không phải là giấc mơ của đời mình và đã suýt đưa ra quyết định sai lầm là bán công ty.

Trong phẫu thuật lồng ngực và mạch máu, triết lý này thể hiện ở việc một khoa phòng hay một trung tâm lựa chọn không trở thành một "cỗ máy" đa khoa làm tất cả mọi thứ. Thay vào đó, họ có thể chọn tập trung để trở thành một trung tâm xuất sắc về phẫu thuật động mạch chủ phức tạp, can thiệp nội mạch các bệnh lý phình động mạch chủ ngực, hoặc phẫu thuật xâm lấn tối thiểu cho ung thư phổi. Việc "nhỏ" về phạm vi cho phép họ đạt đến sự "vĩ đại" về kết quả điều trị, tỷ lệ thành công và sự an toàn cho người bệnh. Việc đào tạo các bác sĩ phẫu thuật trẻ trong một môi trường như vậy sẽ tạo ra những chuyên gia thực thụ, những người nắm vững kỹ thuật đến từng chi tiết nhỏ nhất, thay vì những người chỉ biết một chút về mọi thứ. Đó là sự lựa chọn giữa việc trở thành một chuyên gia bậc thầy trong một lĩnh vực hay là một người thợ lành nghề trong nhiều lĩnh vực.

Công thức của thành công

Để xây dựng một "người khổng lồ tí hon", không có một công thức duy nhất, nhưng có những đặc điểm chung định hình nên sự vĩ đại của họ. Burlingham chỉ ra một vài yếu tố cốt lõi:

• Những người sáng lập là những kẻ nổi loạn: Họ sẵn sàng đi ngược lại áp lực từ thị trường, nhà đầu tư và xã hội để theo đuổi tầm nhìn của riêng mình.
• Gắn bó với cộng đồng: Thay vì "đi ra toàn cầu", họ "đi vào địa phương". Mối quan hệ bền chặt với cộng đồng địa phương là nền tảng cho sự phát triển.
• Trân trọng nhân viên: Cách một công ty đối xử với nhân viên của mình phản ánh cách họ đối xử với khách hàng. Một môi trường làm việc ấm áp và trân trọng là một chiến lược hiệu quả.
• Dám quản trị một cách sáng tạo: Các nhà lãnh đạo giống như những nghệ sĩ tự do, họ sắp xếp các quy trình nội bộ một cách độc đáo và không bị giới hạn bởi các cấu trúc tổ chức truyền thống.
• Kết nối cảm xúc là chìa khóa: Sự tham gia sâu sắc về mặt cảm xúc vào mọi quy trình, từ những chi tiết nhỏ nhất, tạo nên sự khác biệt.

Trong một ê-kíp phẫu thuật, những nguyên tắc này sống động hơn bao giờ hết. Người phẫu thuật viên chính có thể là một "kẻ nổi loạn" khi dám áp dụng một kỹ thuật mới, ít xâm lấn hơn, dù kỹ thuật kinh điển vẫn đang là tiêu chuẩn vàng. "Cộng đồng" chính là toàn bộ đội ngũ trong phòng mổ: từ bác sĩ gây mê, điều dưỡng dụng cụ, đến kỹ thuật viên X-quang. Sự thành công của một ca phẫu thuật bắc cầu động mạch đùi-khoeo không chỉ phụ thuộc vào tay nghề của phẫu thuật viên mà còn vào sự phối hợp nhịp nhàng và sự tin tưởng lẫn nhau của cả ê-kíp. Khi một bác sĩ phẫu thuật biết tên và trân trọng vai trò của từng thành viên, họ đang xây dựng một "người khổng lồ tí hon" ngay trong phòng mổ của mình. Sự kết nối cảm xúc chính là sự tận tâm với từng đường kim mũi chỉ, từng miệng nối mạch máu, bởi "ma quỷ nằm trong các chi tiết".

Thành công không cần mở rộng: Định vị bản thân như một nhà lãnh đạo độc lập

Việc chống lại áp lực bên ngoài là điểm khởi đầu cho sự độc lập trong kinh doanh. Bằng cách tránh kịch bản "toàn cầu hóa", một doanh nhân chọn trở thành người sáng tạo thay vì một nhà thầu. Tuy nhiên, giành được quyền kiểm soát không bảo vệ hoàn toàn khỏi áp lực bên ngoài. Tác động từ thị trường có thể buộc các nhà lãnh đạo đưa ra những quyết định đột ngột và không thể đảo ngược, chẳng hạn như tăng quy mô công ty và cuối cùng là bán nó cho người khác. Tác giả trích lời của chính mình: "Thật khó để chống lại áp lực đó để đạt được điều mà mọi người nghĩ bạn nên đạt được và họ cho rằng nó dễ dàng. Tất nhiên, họ không biết. Nó không bao giờ dễ dàng, và đó thực sự là cả một quá trình làm việc vất vả".

Một bác sĩ phẫu thuật cũng đối mặt với áp lực tương tự. Áp lực từ ban lãnh đạo bệnh viện về việc tăng số lượng ca mổ, áp lực từ các công ty thiết bị y tế để sử dụng những công nghệ mới nhất dù chưa có bằng chứng rõ ràng về hiệu quả vượt trội, hay áp lực phải mở rộng các dịch vụ để cạnh tranh. Một "nhà lãnh đạo độc lập" trong y khoa là người có đủ dũng khí để nói "không" khi cần thiết, để ưu tiên chất lượng điều trị và kết quả lâu dài cho bệnh nhân hơn là các chỉ số hiệu suất ngắn hạn. Họ xây dựng uy tín của mình dựa trên chuyên môn sâu và kết quả thực tế, chứ không phải dựa trên quy mô của khoa phòng hay số lượng giường bệnh.

Tầm quan trọng của vị trí

"Người khổng lồ tí hon" thường hoạt động tại địa phương, và mối liên kết của họ với nơi chốn vượt xa các đặc điểm không gian đơn thuần. Tác giả sử dụng "Nguyên tắc Mona Lisa" để giải thích điều này: bức tranh nổi tiếng có thể được trưng bày ở bất kỳ bảo tàng nào, nhưng chính Bảo tàng Louvre, với không gian và bối cảnh độc đáo của nó, đã góp phần tạo nên sự huyền thoại cho tác phẩm. Tương tự, một công ty cũng phản chiếu "hơi thở" của nơi nó tọa lạc. Câu chuyện về công ty âm nhạc Righteous Babe ở Buffalo là một ví dụ, nó được mô tả như một "phiên bản thu nhỏ của thành phố". Mối quan hệ cộng sinh này nuôi dưỡng sự đặc biệt của những "người khổng lồ tí hon".

Trong y khoa, "vị trí" không chỉ là địa lý. Nó là văn hóa của bệnh viện, là hệ sinh thái của các chuyên khoa liên quan. Một trung tâm phẫu thuật lồng ngực và mạch máu không thể vĩ đại nếu nó nằm trong một bệnh viện có khoa gây mê hồi sức yếu, hoặc khoa chẩn đoán hình ảnh thiếu kinh nghiệm. Sự thành công của một ca phẫu thuật cắt u trung thất phức tạp bằng robot Da Vinci không chỉ đến từ kỹ năng của phẫu thuật viên. Nó còn đến từ văn hóa an toàn của bệnh viện, từ sự phối hợp nhuần nhuyễn với đội ngũ kỹ sư vận hành robot, từ quy trình chuẩn bị bệnh nhân và chăm sóc hậu phẫu đã được "tích hợp" vào chính "nơi chốn" đó. Trí tuệ nhân tạo (AI) và robot có thể là những công cụ mạnh mẽ, nhưng chúng chỉ phát huy hết tiềm năng khi được đặt vào đúng "vị trí"—một môi trường với văn hóa sẵn sàng học hỏi, cải tiến và hợp tác.

Thúc đẩy sự hỗ trợ và cảm giác kết nối

Thành công bắt đầu từ những điều nhỏ bé. Tác giả kể câu chuyện về Danny Meyer, chủ nhà hàng Tabla, người đã đích thân xin lỗi khách hàng khi một nhân viên phục vụ vô tình làm đổ nước lên người họ. Sự quan tâm chủ động, chân thành và xuất phát tại thời điểm đó là bản chất của "người khổng lồ tí hon". Họ giống như những căn bếp mở, nơi khách hàng có thể quan sát các mối quan hệ tích cực, lành mạnh và đầy cảm hứng trong đội ngũ. Việc lôi kéo nhân viên từ mọi phòng ban vào quá trình sẽ mang lại nhiều lợi ích:

• Cải thiện mối quan hệ giữa các đồng nghiệp.
• Tăng cường sự đồng cảm.
• Hiểu rõ hơn về trách nhiệm.
• Sẵn sàng hỗ trợ lẫn nhau.

Một phòng khám mạch máu sẽ tạo được ấn tượng tuyệt vời không chỉ bằng một ca can thiệp nội mạch thành công mà còn bằng cách cô điều dưỡng gọi điện nhắc lịch tái khám, hay bác sĩ dành thêm thời gian để giải thích cặn kẽ về bệnh suy tĩnh mạch chi dưới cho người nhà bệnh nhân. Sự kết nối này là DNA của những tổ chức vĩ đại. Bệnh nhân không chỉ là một ca bệnh, họ là một con người với những lo lắng và hy vọng. Khi một ê-kíp phẫu thuật thể hiện sự đồng cảm và nhân văn, họ đang xây dựng một mối quan hệ vượt ra ngoài phạm vi thương mại, tiến đến sự tin tưởng và gắn bó.

Những người khổng lồ tí hon cũng thất bại

Thành công không phải là vĩnh viễn. Một "người khổng lồ tí hon" cũng có thể thất bại nếu thiếu tầm nhìn kinh tế, bỏ bê việc duy trì văn hóa, hoặc giữ chân nhân tài kém. Burlingham trích dẫn: "Nhưng hoàn cảnh thay đổi. Ngành công nghiệp thay đổi. Công nghệ thay đổi. Và những gì từng là một mô hình kinh doanh vững chắc có thể trở nên không còn phù hợp nhanh hơn bất cứ ai có thể tưởng tượng". Hầu hết thất bại là do các nhà lãnh đạo không đủ năng lực, không có tầm nhìn, hoặc không kịp thời thừa nhận sai lầm.

Để cứu một doanh nghiệp đang trên bờ vực thất bại, cần phải:

1. Thừa nhận vấn đề.
2. Đối chiếu chiến lược với thực tế thị trường.
3. Phân tích bảng cân đối kế toán.
4. Tái tạo lại mô hình kinh doanh.
5. Dựa vào cộng đồng của bạn.

Một khoa phẫu thuật cũng có thể "thất bại". Tỷ lệ biến chứng tăng cao, các bác sĩ giỏi lần lượt ra đi, hoặc không cập nhật các phương pháp điều trị mới như can thiệp nội mạch cho các bệnh lý hẹp tắc động mạch chi dưới. "Bảng cân đối kế toán" của một khoa phẫu thuật chính là các buổi họp bình bệnh án và báo cáo biến chứng tử vong (M&M). Đó là nơi phải dũng cảm "thừa nhận vấn đề". Việc "tái tạo mô hình" có thể là gửi các bác sĩ đi đào tạo lại, thay đổi quy trình chăm sóc bệnh nhân, hoặc đầu tư vào công nghệ mới một cách có chiến lược. "Cộng đồng"—các đồng nghiệp, các khoa phòng liên quan và cả bệnh nhân—sẽ là chỗ dựa vững chắc nhất trong những thời điểm khó khăn này.

Kết luận

"Người khổng lồ tí hon" có tâm hồn. Họ thành công nhờ vào những yếu tố vô hình mà đôi khi chính họ cũng không nhận ra. Mối quan hệ thân thiết là tất cả: nhân viên, khách hàng, nhà cung cấp và cộng đồng địa phương trở thành một gia đình. Các nhà lãnh đạo của họ không chỉ quan tâm đến kinh doanh; họ có một niềm đam mê chân chính với cuộc sống. Sự kỳ diệu và tâm hồn là thành phần chính tạo nên thành công bền vững của họ.

Cuối cùng, không thể xây dựng một "người khổng lồ tí hon" mà không thực sự yêu thích ý tưởng của mình. Tương tự, không thể trở thành một phẫu thuật viên lồng ngực và mạch máu xuất sắc nếu không có một tình yêu sâu sắc với nghề, với sự phức tạp của giải phẫu con người, và với trách nhiệm nặng nề nhưng cao cả là cứu sống và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Sự vĩ đại trong phẫu thuật, cũng như trong kinh doanh, không được đo bằng quy mô, mà bằng chiều sâu của sự tận tâm và chất lượng của kết quả cuối cùng.