Tìm hiểu về phẫu thuật cắt tuyến giáp: Hướng dẫn chi tiết từ BS.CKI Trần Quốc Hoài, chuyên gia Ngoại lồng ngực - mạch máu. Bài viết cung cấp thông tin

Cắt tuyến giáp: Hướng dẫn dành cho bệnh nhân và người nhà

Cắt tuyến giáp là phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ hoặc một phần tuyến giáp. Tuyến giáp là một tuyến nhỏ hình con bướm nằm ở phía trước cổ, ngay dưới thanh quản. Tuyến giáp sản xuất hormone tuyến giáp, có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh nhiều chức năng của cơ thể, bao gồm trao đổi chất, nhịp tim, huyết áp và nhiệt độ cơ thể.

Bài viết này được viết bởi BS.CKI Trần Quốc Hoài, bác sĩ chuyên khoa Ngoại lồng ngực - mạch máu với hơn nhiều năm kinh nghiệm trong điều trị bệnh tuyến giáp, hiện đang công tác tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP. Hồ Chí Minh và Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7.

Phẫu thuật cắt tuyến giáp là gì?

Phẫu thuật cắt tuyến giáp là một phẫu thuật ngoại khoa để loại bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp. Có hai loại phẫu thuật cắt tuyến giáp chính:

• Cắt thùy tuyến giáp: Bác sĩ phẫu thuật cắt bỏ một bên tuyến giáp, thùy phải hoặc thùy trái.
• Cắt toàn bộ tuyến giáp: Bác sĩ phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ tuyến giáp.

Quyết định cắt bỏ một phần hay toàn bộ tuyến giáp phụ thuộc vào tình trạng bệnh lý cụ thể của từng bệnh nhân.

Khi nào cần phẫu thuật cắt tuyến giáp?

Phẫu thuật cắt tuyến giáp được chỉ định trong nhiều trường hợp bệnh lý khác nhau của tuyến giáp, bao gồm:

• Ung thư tuyến giáp: Đây là chỉ định phổ biến nhất của phẫu thuật cắt tuyến giáp. Phẫu thuật có thể loại bỏ hoàn toàn khối u ác tính và ngăn chặn sự lây lan của tế bào ung thư.
• Bướu giáp nhân: Các nhân tuyến giáp lớn hoặc nghi ngờ ác tính có thể cần phải cắt bỏ. Bướu giáp nhân là sự phát triển bất thường của các tế bào tuyến giáp, tạo thành các khối u (nhân) trong tuyến giáp¹.
• Cường giáp: Khi tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone tuyến giáp, gây ra tình trạng cường giáp. Phẫu thuật cắt tuyến giáp có thể được thực hiện để điều trị cường giáp khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả hoặc không phù hợp².
• Bướu giáp lớn gây chèn ép: Bướu giáp quá lớn có thể gây khó thở, khó nuốt hoặc khàn tiếng do chèn ép các cơ quan lân cận ở cổ. Trong trường hợp này, phẫu thuật cắt tuyến giáp có thể giúp giải quyết các triệu chứng chèn ép³.

Chuẩn bị trước phẫu thuật cắt tuyến giáp

Trước khi phẫu thuật, bác sĩ sẽ đánh giá toàn diện tình trạng sức khỏe của bạn và giải thích chi tiết về quy trình phẫu thuật, cũng như các rủi ro và lợi ích có thể xảy ra. Bạn có thể cần thực hiện một số xét nghiệm và kiểm tra để chuẩn bị cho phẫu thuật, bao gồm:

• Xét nghiệm máu: Để đánh giá chức năng tuyến giáp và kiểm tra các chỉ số huyết học cơ bản.
• Siêu âm tuyến giáp: Để đánh giá kích thước, cấu trúc và các nhân tuyến giáp.
• Xạ hình tuyến giáp: Trong một số trường hợp, xạ hình tuyến giáp có thể được chỉ định để đánh giá chức năng và hình dạng tuyến giáp.
• Nội soi thanh quản: Để kiểm tra dây thanh âm, đặc biệt quan trọng nếu có tiền sử phẫu thuật tuyến giáp hoặc khàn tiếng.
• Các xét nghiệm hình ảnh khác (CT scan, MRI): Có thể được chỉ định trong một số trường hợp để đánh giá mức độ lan rộng của bệnh hoặc các bất thường khác.

Bạn cần thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc bạn đang dùng, bao gồm thuốc kê đơn, thuốc không kê đơn, thảo dược và thực phẩm chức năng. Một số loại thuốc có thể cần phải ngừng sử dụng trước phẫu thuật, chẳng hạn như thuốc làm loãng máu. Bác sĩ cũng sẽ hướng dẫn bạn về việc ăn uống trước phẫu thuật. Thông thường, bạn sẽ cần nhịn ăn uống trong một khoảng thời gian nhất định trước khi gây mê.

Quy trình phẫu thuật cắt tuyến giáp

Phẫu thuật cắt tuyến giáp thường được thực hiện dưới gây mê toàn thân, nghĩa là bạn sẽ ngủ trong suốt quá trình phẫu thuật. Quy trình phẫu thuật bao gồm các bước chính sau:

1. Rạch da: Bác sĩ sẽ rạch một đường nhỏ ở đáy cổ, thường là trùng với nếp lằn da cổ để sẹo mổ ítVisible nhất sau này.
2. Bộc lộ tuyến giáp: Các cơ vùng cổ được tách ra để bộc lộ tuyến giáp.
3. Cắt bỏ tuyến giáp: Tùy thuộc vào loại phẫu thuật, bác sĩ sẽ cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp. Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ cẩn thận bảo tồn các cấu trúc quan trọng xung quanh tuyến giáp, bao gồm dây thần kinh thanh quản quặt ngược (chi phối giọng nói) và tuyến cận giáp (điều chỉnh canxi máu). Trong một số trường hợp, có thể sử dụng các thiết bị theo dõi thần kinh trong mổ để giảm thiểu nguy cơ tổn thương dây thần kinh thanh quản⁴.
4. Khâu vết mổ: Sau khi cắt bỏ tuyến giáp, vết mổ sẽ được khâu lại bằng chỉ khâu hoặc ghim phẫu thuật. Một ống dẫn lưu nhỏ có thể được đặt để dẫn lưu dịch và máu từ vết mổ, giúp giảm sưng và nguy cơ tụ dịch.

Thời gian phẫu thuật thường kéo dài từ 1 đến 2 giờ, tùy thuộc vào mức độ phức tạp của từng trường hợp.

Chăm sóc sau phẫu thuật cắt tuyến giáp

Sau phẫu thuật, bạn sẽ được chuyển đến phòng hồi sức để theo dõi. Khi tỉnh táo hoàn toàn, bạn sẽ được chuyển về phòng bệnh thông thường. Thời gian nằm viện sau phẫu thuật cắt tuyến giáp thường là 1-2 ngày. Trong thời gian này, bạn sẽ được theo dõi các dấu hiệu sinh tồn, kiểm soát đau và chăm sóc vết mổ.

Kiểm soát đau: Đau sau phẫu thuật là điều bình thường và có thể được kiểm soát bằng thuốc giảm đau. Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc giảm đau phù hợp cho bạn.

Chăm sóc vết mổ: Vết mổ cần được giữ sạch và khô. Bạn sẽ được hướng dẫn cách chăm sóc vết mổ tại nhà và lịch tái khám để kiểm tra vết mổ và cắt chỉ (nếu cần).

Bổ sung hormone tuyến giáp: Nếu bạn đã cắt toàn bộ tuyến giáp, bạn sẽ cần phải uống thuốc hormone tuyến giáp (levothyroxine) suốt đời để bù đắp lượng hormone mà tuyến giáp không còn sản xuất được. Liều lượng hormone tuyến giáp sẽ được bác sĩ điều chỉnh dựa trên xét nghiệm máu định kỳ để đảm bảo bạn có đủ hormone tuyến giáp cho các hoạt động của cơ thể.

Theo dõi và tái khám: Bạn cần tái khám định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ để theo dõi tình trạng sức khỏe, chức năng tuyến giáp và điều chỉnh liều lượng thuốc hormone tuyến giáp (nếu cần).

Rủi ro và biến chứng của phẫu thuật cắt tuyến giáp

Giống như bất kỳ phẫu thuật nào, phẫu thuật cắt tuyến giáp cũng có thể tiềm ẩn một số rủi ro và biến chứng, mặc dù chúng thường hiếm gặp. Các rủi ro và biến chứng có thể bao gồm:

• Chảy máu và tụ máu: Chảy máu quá nhiều hoặc tụ máu (hematoma) ở vết mổ có thể xảy ra sau phẫu thuật.
• Nhiễm trùng vết mổ: Nhiễm trùng có thể xảy ra ở vết mổ, nhưng thường có thể điều trị bằng kháng sinh.
• Khàn tiếng hoặc thay đổi giọng nói: Tổn thương dây thần kinh thanh quản quặt ngược có thể gây khàn tiếng hoặc thay đổi giọng nói. Tình trạng này thường là tạm thời và cải thiện theo thời gian, nhưng trong một số ít trường hợp có thể kéo dài hoặc vĩnh viễn.
• Hạ canxi máu: Tổn thương tuyến cận giáp có thể gây hạ canxi máu, dẫn đến các triệu chứng như tê bì môi và đầu ngón tay, chuột rút cơ. Hạ canxi máu thường là tạm thời, nhưng đôi khi cần bổ sung canxi và vitamin D lâu dài.
• Suy giáp: Nếu cắt bỏ toàn bộ tuyến giáp hoặc một phần lớn tuyến giáp, bạn có thể bị suy giáp và cần phải bổ sung hormone tuyến giáp suốt đời.
• Các biến chứng hiếm gặp khác: Suy hô hấp do chèn ép đường thở (hiếm gặp), tổn thương thực quản (rất hiếm).

Bác sĩ sẽ thảo luận chi tiết về các rủi ro và lợi ích của phẫu thuật cắt tuyến giáp với bạn trước khi phẫu thuật và giải đáp mọi thắc mắc của bạn.

Lời khuyên của bác sĩ

Phẫu thuật cắt tuyến giáp là một phẫu thuật an toàn và hiệu quả để điều trị nhiều bệnh lý tuyến giáp. Tuy nhiên, điều quan trọng là bạn cần được tư vấn và theo dõi bởi bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo quá trình điều trị diễn ra suôn sẻ và đạt hiệu quả tốt nhất. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc lo lắng nào về phẫu thuật cắt tuyến giáp, đừng ngần ngại trao đổi với bác sĩ của bạn.

BS.CKI Trần Quốc Hoài luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trên hành trình chăm sóc sức khỏe tuyến giáp.

---

Nguồn tham khảo:

¹ Brito JP, Gionfriddo MR, McCoy RG, et al. Association Between Thyroid Nodule Cytologic Diagnosis and Cancer Risk: A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA. 2016;315(12):1253–1261.

² Burch HB, Cooper DS. Association of Thyroid Specialists From the American Thyroid Association and the European Thyroid Association. Management of Graves' Disease: A Review. JAMA. 2023;330(7):654–665.

³ Haugen BR, Alexander EK, Bible KC, et al. 2015 American Thyroid Association Management Guidelines for Adult Patients with Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer: The American Thyroid Association Guidelines Task Force on Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer. Thyroid. 2016;26(1):1-133.

⁴ Randolph GW, Dralle H, Abdullah H, et al. Electrophysiologic Recurrent Laryngeal Nerve Monitoring During Thyroid and Parathyroid Surgery: International Neural Monitoring Study Group Guidelines. Laryngoscope. 2011;121 Suppl 1:S1-16.

Tài liệu tham khảo thêm:

UpToDate - Thyroidectomy (The Basics)

UpToDate - Patient education: Thyroid nodules (The Basics)

PubMed - Thyroidectomy

Google Scholar - Thyroidectomy