Ung thư tuyến giáp: Những điều cơ bản cần biết

Ung thư tuyến giáp là một bệnh lý ác tính xuất phát từ tuyến giáp, một tuyến nội tiết quan trọng nằm ở vùng cổ. Bài viết này sẽ cung...

Ung thư tuyến giáp là một bệnh lý ác tính xuất phát từ tuyến giáp, một tuyến nội tiết quan trọng nằm ở vùng cổ. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cơ bản và dễ hiểu nhất về căn bệnh này, giúp bạn có thêm kiến thức để bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình.

1. Tuyến giáp và ung thư tuyến giáp là gì?

Tuyến giáp là một tuyến nhỏ hình con bướm nằm ở phía trước cổ, ngay dưới thanh quản. Tuyến giáp có vai trò quan trọng trong việc sản xuất hormone tuyến giáp, giúp điều chỉnh nhiều chức năng của cơ thể như nhịp tim, huyết áp, nhiệt độ cơ thể và quá trình trao đổi chất.¹

Ung thư tuyến giáp xảy ra khi các tế bào bình thường trong tuyến giáp biến đổi thành tế bào bất thường và phát triển không kiểm soát (tế bào ung thư). Các tế bào ung thư này có thể xâm lấn các mô xung quanh và lan rộng đến các bộ phận khác của cơ thể.

Có nhiều loại ung thư tuyến giáp khác nhau, trong đó phổ biến nhất là ung thư tuyến giáp thể nhú, ung thư tuyến giáp thể nang, ung thư tuyến giáp thể tủy và ung thư tuyến giáp không biệt hóa.² Mỗi loại có đặc điểm phát triển và mức độ nguy hiểm khác nhau.

2. Triệu chứng của ung thư tuyến giáp

Ở giai đoạn sớm, ung thư tuyến giáp thường không gây ra triệu chứng rõ ràng. Nhiều người bệnh phát hiện bệnh tình một cách tình cờ khi đi khám sức khỏe tổng quát hoặc thực hiện các xét nghiệm hình ảnh vùng cổ vì một lý do khác.³

Khi ung thư tuyến giáp tiến triển, các triệu chứng có thể xuất hiện bao gồm:

• Xuất hiện khối u hoặc cục to ở vùng cổ: Đây là triệu chứng phổ biến nhất. Khối u có thể phát triển nhanh hoặc chậm, có thể mềm hoặc cứng.
• Khàn tiếng hoặc mất giọng: Ung thư có thể ảnh hưởng đến dây thần kinh thanh quản, gây khàn tiếng hoặc khó nói.
• Khó thở: Khối u lớn có thể chèn ép khí quản, gây khó thở, đặc biệt khi nằm.
• Khó nuốt: Ung thư có thể chèn ép thực quản, gây cảm giác khó nuốt, vướng nghẹn khi ăn uống.
• Ho dai dẳng hoặc ho ra máu: Triệu chứng này ít gặp hơn, nhưng có thể xảy ra khi ung thư xâm lấn đường thở.
• Đau cổ, đau lan lên tai: Một số trường hợp có thể cảm thấy đau ở vùng cổ hoặc đau lan lên tai.

Lưu ý: Các triệu chứng trên cũng có thể do các bệnh lý khác gây ra, không nhất thiết là ung thư tuyến giáp. Tuy nhiên, nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào, hãy đến gặp bác sĩ để được thăm khám và chẩn đoán chính xác.⁴

3. Chẩn đoán ung thư tuyến giáp

Để chẩn đoán ung thư tuyến giáp, bác sĩ sẽ thực hiện các bước sau:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra vùng cổ để phát hiện các khối u hoặc bất thường.
• Siêu âm tuyến giáp: Đây là phương pháp chẩn đoán hình ảnh phổ biến nhất, giúp đánh giá kích thước, hình dạng và cấu trúc của tuyến giáp, phát hiện các nhân giáp và hạch cổ.⁵
• Xét nghiệm máu: Đo nồng độ hormone tuyến giáp và các chất chỉ điểm ung thư (ít đặc hiệu).
• Chọc hút tế bào kim nhỏ (FNA): Đây là xét nghiệm quan trọng nhất để chẩn đoán xác định ung thư tuyến giáp. Bác sĩ sẽ sử dụng một kim nhỏ để lấy mẫu tế bào từ nhân giáp hoặc khối u, sau đó gửi đi xét nghiệm tế bào học để xác định xem có tế bào ung thư hay không.⁶
• Xạ hình tuyến giáp: Sử dụng chất phóng xạ để đánh giá chức năng và hình dạng tuyến giáp.
• CT scan hoặc MRI: Có thể được chỉ định để đánh giá mức độ xâm lấn của ung thư và di căn hạch cổ hoặc các cơ quan khác.

4. Điều trị ung thư tuyến giáp

Phương pháp điều trị ung thư tuyến giáp phụ thuộc vào loại ung thư, giai đoạn bệnh, sức khỏe tổng thể của người bệnh và các yếu tố khác. Các phương pháp điều trị chính bao gồm:

• Phẫu thuật: Phẫu thuật là phương pháp điều trị chính cho hầu hết các trường hợp ung thư tuyến giáp. Bác sĩ có thể cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp, tùy thuộc vào mức độ lan rộng của ung thư.⁷ Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ cũng có thể loại bỏ các hạch bạch huyết lân cận nếu có dấu hiệu di căn.
• Xạ trị iod phóng xạ (RAI): Sau phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến giáp, xạ trị iod phóng xạ có thể được sử dụng để tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại và điều trị di căn xa.⁸ Iod phóng xạ được uống dưới dạng viên nang hoặc dung dịch, tập trung vào các tế bào tuyến giáp (bao gồm cả tế bào ung thư) và phá hủy chúng.
• Liệu pháp hormone tuyến giáp: Sau phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến giáp hoặc xạ trị iod phóng xạ, người bệnh cần bổ sung hormone tuyến giáp suốt đời để duy trì chức năng cơ thể bình thường.⁹
• Xạ trị ngoài: Sử dụng tia xạ năng lượng cao chiếu vào vùng cổ để tiêu diệt tế bào ung thư. Phương pháp này ít được sử dụng hơn, thường chỉ định trong trường hợp ung thư không thể phẫu thuật hoặc tái phát.
• Hóa trị: Sử dụng thuốc hóa chất để tiêu diệt tế bào ung thư. Hóa trị ít khi được sử dụng trong điều trị ung thư tuyến giáp thể biệt hóa, nhưng có thể được cân nhắc trong ung thư tuyến giáp thể không biệt hóa hoặc giai đoạn tiến xa.
• Liệu pháp nhắm trúng đích: Sử dụng thuốc tác động lên các mục tiêu phân tử đặc hiệu trong tế bào ung thư, giúp ức chế sự phát triển của tế bào ung thư.

5. Theo dõi sau điều trị

Sau khi điều trị ung thư tuyến giáp, việc theo dõi định kỳ là rất quan trọng để phát hiện sớm tái phát hoặc di căn. Lịch trình theo dõi thường bao gồm:

• Khám sức khỏe định kỳ: Kiểm tra vùng cổ, hạch bạch huyết và các dấu hiệu tái phát khác.
• Xét nghiệm máu: Đo nồng độ hormone tuyến giáp (TSH, FT4, FT3) và thyroglobulin (Tg) - chất chỉ điểm ung thư tuyến giáp thể biệt hóa.¹⁰
• Siêu âm cổ: Kiểm tra định kỳ vùng cổ và hạch bạch huyết.
• Xạ hình toàn thân với iod phóng xạ: Có thể được thực hiện định kỳ để phát hiện di căn xa.
• Các xét nghiệm hình ảnh khác (CT scan, MRI, PET-CT) nếu cần thiết.

Người bệnh cần chủ động theo dõi các triệu chứng tái phát (như đã nêu ở mục 2) và thông báo cho bác sĩ nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.

Lời khuyên dành cho bạn

Ung thư tuyến giáp, đặc biệt là các thể biệt hóa, thường có tiên lượng tốt nếu được phát hiện và điều trị sớm.¹¹ Việc trang bị kiến thức về bệnh, nhận biết sớm các dấu hiệu và tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ là rất quan trọng trong quá trình điều trị và theo dõi.

Nếu bạn có bất kỳ lo lắng nào về sức khỏe tuyến giáp, hãy tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa để được giải đáp và hỗ trợ tốt nhất.

Nguồn tham khảo:

1. UpToDate - Thyroid nodules (The Basics)
2. UpToDate - Thyroid cancer (The Basics)
3. American Cancer Society - Detecting Thyroid Cancer Early
4. American Thyroid Association - Thyroid Cancer
5. PubMed Central - Ultrasound of thyroid nodules
6. PubMed Central - Fine-Needle Aspiration Cytology in the Diagnosis of Thyroid Nodules
7. PubMed Central - Surgical Management of Thyroid Cancer
8. PubMed Central - Radioiodine therapy for differentiated thyroid cancer
9. PubMed Central - Thyroid hormone replacement after thyroidectomy
10. PubMed Central - The Role of Thyroglobulin in Differentiated Thyroid Cancer Follow-Up
11. PubMed Central - Prognosis of thyroid cancer: an updated systematic review and meta-analysis